For English, click here.
Volgende week vrijdag (28 juni 2024) is Matariki. Het is een Maori feestdag en dan wordt het nieuwe jaar gevierd. Sinds 2022 is Matariki een officiële feestdag in voor de Maori in Nieuw-Zeeland.
In dit artikel leer je meer over de herkomst en de betekenis van Matariki.
Wat is Matariki?
Matariki is een afkorting van ‘Ngā Mata o te Ariki Tāwhirimātea’ (‘De ogen van de god Tāwhirimātea’) en verwijst naar het Plejaden sterrencluster met 500 sterren. Het woord Matariki is zowel de cluster van zeven sterren als de ster Matariki die zich daarin bevindt.
Volgens de Maori legende werd de god van de wind, Tāwhirimātea, zo boos toen zijn broers en zussen hun ouders, Ranginui de hemelvader en Papatūānuku de aardemoeder, uit elkaar haalden, dat hij zijn ogen uitrukte en ze in de hemel gooide.
Ik heb ooit gehoord dat Matariki het oude vaderland is van de Maori. Het is mij onbekend in hoeverre dit anders is dan Haiwaiki, daar waar de Maori vandaan komen en weer teruggaan na de dood.
Matariki is een tijd om dankbaar te zijn, om respect te tonen aan de aarde (Whenua). Het is een tijd van groei en verandering. Het is een tijd om je voor te bereiden en om in actie te komen. Tijdens Matariki vier je wat je hebt en wat je te geven hebt.
Wanneer wordt Matariki gevierd?
Matariki wordt in Nieuw-Zeeland in het midden van de winter gevierd en het volgt de stand van de sterren en de maan.
In de Maori cultuur was veel kennis op het gebied van astronomie. De sterrenbeelden en de maancyclus werden gebruikt om te navigeren op zee, bij het planten en oogsten van gewassen, om jaargetijden te onderscheiden en om de paaitijd en migratie van vissen te bepalen.
Het Matariki sterrenstelsel is in Nieuw-Zeeland bijna het hele jaar te zien. Behalve in de winter, dan gaat het sterrenstelsel onder op een avond in mei.
Als het sterrencluster Matariki eindelijk weer opkomt en te zien is, dan begint de viering van Matariki. Dat is in het laatste of vierde fase tot de nieuwe maan. Meestal is dit in eind juni of in juli omdat de Maori kalender 354 dagen telt. Vorig jaar was Matariki op 14 juli, dit jaar op 28 juni en in 2025 zal het op 20 juni vallen.
Hoe wordt Matariki gevierd?
Matariki wordt bij het aanbreken van de dag gevierd. Traditioneel worden de mensen die afgelopen jaar zijn overleden, herdacht. Ook worden het heden gevierd en voorbereidingen getroffen voor het aankomende jaar. Het is een tijd voor reflectie, verbinding, en om in actie te komen.
Er zijn drie delen van de viering:
Het eerste gedeelte is om de sterren te bekijken. De felheid, de fonkeling en de kleur van de sterren voorspellen het weer en de oogst van het aankomende jaar.
Het tweede gedeelte van de viering is het herdenken van de overledenen. Dan worden de namen van de mensen die zijn overgegaan naar het hiernamaals opgenoemd.
In derde gedeelte van de viering worden er offers in de vorm van voedsel aan de sterren gebracht. In een ondergrondse oven (hāngī) worden aardappelen (kūmara), vogels, zoetwater vissen of schelpdieren klaargemaakt. Als de hāngī opengaat, komen dampen vrij en die gaan de lucht in. Dit is het voedsel voor de sterren. Het is het laatste gedeelte van de viering en duurt totdat de zon opgaat.
Na deze ceremonie volgen dagen van feesten met gezang en dans om de welvaart en de belofte van het aankomend jaar te vieren.
In het verleden kregen de jonge Maori tijdens Matariki instructies over het land en het bos.
Traditioneel worden er op Matariki vliegers gemaakt in de vorm van een menselijk wezen. Het is manier om te communiceren met de overledenen tijdens het vliegeren.
Vier Matariki in jouw buurt
Matariki wordt niet alleen in Nieuw-Zeeland gevierd maar ook in andere landen van de wereld waar Maori en hun iwi (stammen) wonen.
In Nederland zal Matariki op zaterdag 22 juni bij het Wereldmuseum in Leiden worden gevierd. Dat begint buiten om 11:00 bij de Wharewaka (het boothuis) met een traditionele Pōwhiri.
!!Leestip: Haka: Verschillende soorten en betekenis
Gedurende de dag kun je ook varen in een echter Maorikano (Waka), meer leren over Matariki, een Haka dansen of een Poi bal maken. Meer informatie vind je hier.
Uiteraard kun je ook naar het Matariki Festival in Nieuw-Zeeland gaan. Dat vindt dit jaar plaats van 15 tot 30 juni. Ga naar de officiële website van het Matariki Festival voor meer informatie.
Ik ben ervan overtuigd dat Matariki door Iwi’s op meerdere plekken in de wereld wordt gevierd. Ik moedig je aan om het op te zoeken.
Hoe kom jij in actie en bereid jij je voor voor aankomend jaar? Laat me het weten in het commentaarveld hieronder. Andere lezers van dit artikel en ik kijken ernaar uit om van je te lezen!
Dank voor het lezen tot hier & het delen van dit artikel met jouw collega’s, vrienden of familie. En alsjeblieft DEEL dit artikel met je netwerk op X, Facebook en LinkedIn door op de knoppen hieronder te drukken zodat zij er ook profijt hebben van dit artikel over [thema]. Je mag delen van dit blog overnemen als je de bron vermeldt.
Heb je een fout gezien in dit artikel? Laat me het weten en ik ben je dankbaar! Het is niet mijn bedoeling om de Maori te kwetsen.
Bronnen:
– Matariki-op Wikipedia
– Matariki – Te Tau Hou Māori
– Matariki