Wanneer werkt een Haka-workshop het best?

Mensen dansen de Haka
13 min read

For English, click here.


Onlangs was ik in Schotland om de rugbywedstrijd tussen Nieuw-Zeeland en Schotland te zien. Het was een verjaardagscadeau van mijn geliefde. Omdat ik sinds 2014 Haka-workshops geef, was het extra bijzonder om de Haka van het Nieuw-Zeelandse rugbyteam, de All Blacks, live te kunnen zien. Het sterkte mij weer in de overtuiging dat de Haka voor veel organisaties krachtig kan werken. Maar wel onder de juiste voorwaarden en doelstellingen. In deze blog vertel ik wanneer een Haka-workshop het beste werkt en voor wie.

Wat is de Haka ook alweer?

De Haka is een traditionele expressieve dans die door de Maori, de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland wordt opgevoerd. Het is een essentieel onderdeel van hun cultuur en traditie. De Haka-dans wordt opgevoerd tijdens verschillende gelegenheden. Zo is er de powhiri Haka om bezoekers te verwelkomen. Deze wordt door vrouwen opgevoerd. Dan is er de Peruperu Haka, een strijd Haka die door mannen wordt gedaan en waarbij bijlen en speren worden gebruikt om de tegenstander uit te dagen. Tenslotte, is er de Taparahi Haka om mensen te enthousiasmeren of aan te moedigen. Deze Haka’s vind je het meest op YouTube en worden opgevoerd tijdens huwelijken, jubilea, sportevenementen of andere bijeenkomsten zoals begrafenissen.

De All Blacks hebben dit heilige ritueel als geschenk gekregen van de Maori en voeren de Haka op voorafgaand aan iedere wedstrijd. Voor de Maori is de Haka een ritueel om hen eraan te herinneren wie ze zijn en wie er voor ze kwamen. De Haka gaat erom om in contact te komen met de levensenergie, Mauri of Mana.

All Blacks perform the Ka Mate Haka
All Blacks voeren de Ka Mate Haka op voorafgaand de wedstrijd tegen Schotland (Foto: A. de Bree)

Voor de All Blacks is het een ritueel dat extra kracht geeft, zodat ze een wedstrijd met hun hart, lichaam en hoofd kunnen spelen. En dat blijkt. De All Blacks hebben drie van de negen rugby-wereldbekers gewonnen en zijn nog nooit lager geëindigd dan de tweede plek. Het team heeft meer dan 75% van alle wedstrijden gewonnen!
Ook de wedstrijd tegen de Schotten werd gewonnen, ondanks dat de All Blacks niet bijster goed speelden en ondanks dat de Schotten verbaal sterk aanwezig waren met een daverend ‘Scotland, Scotland, Scotland!’ vanaf de tribunes. Ik ben ervan overtuigd dat de Haka een belangrijke rol speelt voor hun succes. En dat het deze krachtige dans ook voor organisaties een positief effect kan hebben. Als het op een goede manier wordt toegepast.

De Haka is geen feestdansje

De Haka is een dans die vergezeld wordt met een lied. Het wordt gebruikt om indruk te maken en anderen uit te dagen. Expressie is essentieel bij de Haka. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het hele lichaam. Er wordt op de grond gestampt, op de borst geslagen en gezongen. De expressie van het gezicht, de pukana, is misschien wel het meest kenmerkend van de Haka. De mannen steken hun tong uit en de vrouwen maken hun ogen groot en gebruiken hun lippen om indruk te maken. Uiteraard hebben mensen plezier maar dat is niet het hoofddoel van de workshop.

=>Leestip: De Haka is meer dan een dansje

De Haka is meer dan een dansje. Mijn ervaring en overtuiging zijn dat de Haka-workshop niet geschikt is bij vrijgezellenfeesten, bedrijfsfeesten met partners of studentenfeesten. Uiteraard mogen dat mooie gelegenheden zijn om iets te vieren maar mijn overtuiging is dat het effect van en het respect voor de Haka dan minder goed naar voren komt.

In het verlengde hiervan past alcohol ook niet bij een Haka-workshop. Ik heb meegemaakt dat voor de workshop de glazen champagne al klaar stonden. Maar met alcohol in je lichaam kun je de puurheid van de Haka en de energie niet ervaren. Daarbij doet het de Haka geen respect toe. Hetzelfde geldt voor andere stimulantia als drugs en geestverruimende middelen.

Ook is de Haka geen succes na een sportieve inspanning. Een aantal jaren terug gaf ik een Haka- workshop voor mensen van een bedrijf die net van Rotterdam naar Amsterdam (ongeveer 70 km) waren komen fietsen. Prachtige prestatie natuurlijk, maar er was geen energie meer over om de Haka goed te doen.

Samenwerken met respect

Het best werkt de Haka-workshop voor mensen die bewust kiezen om de Haka te leren, uit hun comfortzone durven te stappen en de Haka met respect willen doen. Daardoor is de workshop een duurzame ervaring en kan het bijdragen aan verschillende aspecten, zoals:

  • Verbinding

De Haka helpt bij teambuilding. Een Haka is pas succesvol als er verbinding is tussen de mensen. Net zoals dat bij ons dagelijks werk van belang is. We zijn allemaal neurobiologisch geprogrammeerd voor verbinding en tijdens de Haka-workshop ervaren deelnemers echte verbinding, zodat er meer empathie en compassie is. Als er verbinding is, dan is het mogelijk om te communiceren, samen te werken en invloed te hebben op een bepaalde situatie.

  • Zelfvertrouwen

Ik heb een tijdje terug met een drumband (zonder drums) een Haka-workshop gedaan. Hun doel was om meer zelfvertrouwen en nieuwe vormen van expressie te ervaren. Tijdens de Haka leerden ze om in het hier en nu te komen door middel van een ademhalingsoefening. Dan is er meer rust en focus. Eerst begonnen ze aarzelend aan de Haka, maar je zag dat deelnemers helemaal losgingen omdat er geen angst meer was voor wat anderen van hen dachten.

  • Leiderschap

Succesvolle leiders helpen anderen succesvol te zijn. Dat wisten de Maori maar al te goed. Na afloop van een strijd mocht de overwinnende stam na een reinigingsritueel hun dorp weer in. Het stamhoofd ging als laatste naar binnen en zat achteraf naar zijn krijgers te kijken. Hij wist dat hij zijn werk als leider goed had gedaan als de mensen elkaar feliciteerden met hun succes.
Overtuigende lichaamstaal is van belang om het vertrouwen te krijgen van een groep waar leiding aan wordt gegeven. Iedereen heeft leiderschapskwaliteiten, zowel op persoonlijk als professioneel vlak. Door de Haka ervaren de deelnemers dat zij hun leiderschapskwaliteiten kunnen inzetten om hun doelen te halen.

  • Missie

Een van de doelen van de Haka is om indruk te maken door expressie. Als deelnemers verbinding en zelfvertrouwen ervaren en bewust zijn van hun leiderschapspositie, dan zijn zij in staat om hun missie, visie of purpose te leven. Ik maak regelmatig mee dat deelnemers van de Haka- workshops zich weer binden aan hun eigen waarden en die van de organisatie. Ook hoor ik vaak dat mensen zich bewust worden van waarom ze hun werk doen.

  • Trots

Als de Haka met respect en overtuiging wordt gedaan, dan straalt er trots uit van de deelnemers. Ik zie dan mensen die er mogen zijn en daar trots op zijn.

“Succesvolle leiders balanceren trots met nederigheid: absolute trots tijdens prestaties; totale nederigheid voor de omvang van de taak”.

—James Kerr, Legacy

Ik werk graag met docenten, zorgmedewerkers, ingenieurs en andere professionals. Zij zijn vaak trots op hun werk en bewust van het belang van verbinding. Het is prachtig om te zien hoe expressief zij kunnen zijn als ze bewust zijn van de verbinding, zelfvertrouwen en hun eigen verantwoordelijkheid voor het succes van hun prestatie.

=>Leestip: Ervaringen met de Haka

De groep moet er klaar voor zijn

Het moet wel goed voelen om een Haka te doen. Als een Maori-ouderling vindt dat de groep of de omgeving niet goed genoeg is voor een Haka, dan doet hij (of zij) geen Haka.

Daarom is het van belang om van tevoren overleg te hebben. Het is voor mij belangrijk om te weten waar de groep naartoe gaat en hoe de Haka daar zo goed mogelijk aan kan bijdragen. Ook is het voor mij belangrijk om te weten wat er op dat moment speelt binnen een organisatie. Laatst gaf ik een workshop voor een bedrijf dat aan de vooravond stond van een grote reorganisatie. Dan is het niet handig als de Haka zich richt op verbinding en teambuilding. De Haka richtte zich toen meer op eigen verantwoordelijkheid en leiderschap.

De juiste setting: veiligheid voorop

Kan een Haka workshop overal worden gegeven? In principe wel. Ik heb een Haka workshop in het Olympisch Stadion mogen gegeven, in gymzalen en in parken. Voorop staat dat het veilig is voor de deelnemers.

Dat betekent dat als een Haka-workshop in het openbaar wordt gedaan, er iemand moet zijn die eventuele vragen of opmerkingen van voorbijgangers beantwoordt. Ik wil bij de groep blijven en niet afgeleid worden door mensen van buiten de groep.

Dat geldt ook voor Haka-workshops in zalen (hotels, conferentieoorden, cafés of restaurants). Er wordt veel lawaai gemaakt (geschreeuwd en gestampt). Andere groepen zullen daar last van hebben. Steevast zeggen medewerkers van de locatie dat het wel mee zal vallen. Dat doet het niet! Laatst kwam er na een kwartier een ober met rood hoofd een zaal binnengerend met de vraag of we naar een zaaltje achteraf konden verhuizen. Ik had ze gewaarschuwd en een dergelijke interruptie kost tijd om de deelnemers naar een andere zaal te begeleiden en de setting weer goed te krijgen zodat de Haka krachtig kan worden ervaren.

Dat betekent ook dat de ruimte voor een Haka goed moet zijn. Er mogen liefst geen mensen in- en uitlopen, het moet (ook) rustig zijn, er mogen geen stoelen (daar gaan mensen op zitten) en geen (bar)tafels staan (daar gaan mensen op leunen). Dat zorgt voor een verlies van energie. Tenslotte moet de akoestiek goed zijn. Ook moet er voldoende ventilatie zijn voor frisse lucht. Vorige week was ik met 100 personen in een te kleine ruimte met veel ramen. Ondanks het feit dat ik een geluidsversterker had meegenomen, kon niet iedereen me horen.

Vandaar is het belangrijk om vooraf overleg te hebben over de juiste setting zodat de Haka goed tot zijn recht komt en dat de deelnemers een optimale en veilige ervaring hebben.

Tijdsduur en groepsgrootte

Kost een Haka-workshop veel tijd? Dat hangt van je doelen af en hoeveel tijd je er als organisatie zelf aan wilt besteden. Ik heb eens een Haka-workshop gegeven van 2,5 uur. Dat was heel waardevol omdat er voldoende tijd was om meer te vertellen over de herkomst van de Haka, de betekenis en de ervaring van de dans. Ook kunnen de deelnemers de Haka intensief ervaren.

Maar ik heb ook wel eens Haka-workshops gefaciliteerd voor 200 personen voor 20 minuten. Dan kunnen de deelnemers proeven wat de Haka is.

Het liefst werk ik een uur tot anderhalf uur met een groep tot ongeveer 30 personen. Tijdens mijn workshops vertel ik over achtergrond en de betekenis van de Haka. Ik vind dat de Haka beter tot zijn recht komt als de deelnemers weten wat ze doen en waarom. Een Haka is succesvol als er verbinding en eendracht is. Dat werkt niet goed met grote groepen en binnen een kort tijdsbestek. De ideale duur van een Haka workshop is anderhalf uur om de Haka te oefenen. Dan kunnen de deelnemers de kracht van een Haka ervaren als ze hem geven en ontvangen.

Interesse?

Wil jij met jouw team een Haka leren? Afhankelijk van de tijdsduur en de doelstelling mag ik jullie unieke Haka’s leren voor meer verbinding, om los te laten, om het zelfvertrouwen te verhogen, om bewust te worden van energie en voor meer inspiratie voor leiderschap op persoonlijk en professioneel gebied. Ik geef de workshops in het Nederlands, Engels, Duits of Frans.

Neem vandaag nog contact om na te gaan hoe de Haka workshop het beste voor jou kan werken.

Dank voor het lezen tot hier & het delen van dit artikel met jouw collega’s, vrienden of familie. En alsjeblieft DEEL dit artikel met je netwerk op Twitter, Facebook en LinkedIn door op de knoppen hieronder te drukken zodat zij er ook profijt hebben van dit artikel over wanneer een Haka-workshop het beste werkt. Je mag delen van dit blog overnemen als je de bron vermeldt.

Heb je een fout gezien in dit artikel? Laat me het weten! Ik ben je dankbaar!

Bronnen:
-James kerr, Legacy, 15 Lessons in Leadership
-Wira Gardiner, Haka: a living tradition

Hoofdillustratie: Romy Schruijer

Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments